Na co zwrócić uwagę kupując papę?
Na co zwrócić uwagę kupując papę?
Mamy obecnie na rynku wszelką obfitość materiałów budowlanych. Dawno skończyły się czasy, w których Klient mógł za swoje ciężko zarobione pieniądze kupić jeden rodzaj cegły, typowe okna i przysłowiową rolkę papy. W obecnych czasach nie ma problemu z zakupem, dziś mamy nieco inny problem wynikający z obfitości przeróżnych materiałów na rynku: jaki rodzaj materiału kupić aby był najbardziej odpowiedni do przewidywanego zastosowania?
Taka obfitość różnorodnych materiałów od lat istnieje w branży hydroizolacyjnych materiałów bitumicznych rolowanych czyli po prostu w branży wyrobów papowych. Dość powiedzieć, że np. znany koncern międzynarodowy od lat obecny w Polsce ma w swojej ofercie ok. 2000 (!) różnorodnych produktów papowych. Jak w tej obfitości wybrać najlepszy produkt dla siebie nie pisząc wcześniej habilitacji w powyższym temacie?
Rzecz nie jest zbyt skomplikowana. Wystarczy poznać podstawowe zasady jakimi należy się kierować wybierając materiały hydroizolacyjne na swój dach oraz poznać podstawowe właściwości materiałów, z których zbudowane są papy: właściwości asfaltu i osnowy.
W branży hydroizolacyjnych rolowanych materiałów
bitumicznych mamy w zasadzie dwie duże grupy produktów różniących
się od siebie właściwościami i co za tym idzie oczywiście ceną.
Pierwsza grupa to papy wyprodukowane z asfaltu tradycyjnego
(oksydowane). Ten rodzaj materiału jest stosunkowo tani i od lat
stosowany w budownictwie. Niestety posiada sporo ograniczeń.
Poniżej temperatury +5oC nie można wykonywać zabezpieczeń
hydroizolacyjnych z pap oksydowanych z uwagi na dużą ich sztywność
w niskich temperaturach. W temperaturze 0oC asfalt oksydowany
zachowuje się właściwie jak ciało stałe: po przyłożeniu siły trwale
się odkształca czyli pęka. Z kolei powyżej +70 0C zaczyna się
uplastyczniać i może spływać z dachów o dużych kątach nachylenia.
Poza tym asfalt oksydowany jest nieodporny na promieniowanie UV
czyli słoneczne i jest to niestety czynnik najbardziej
destrukcyjnie wpływający na starzenie się pap oksydowanych na
dachach. Stąd też konieczność konserwacji pokryć papowych z
tradycyjnych asfaltów za pomocą wszelkiego rodzaju mas
dyspersyjnych czy też mas na rozpuszczalnikach organicznych czy w
ostateczności czystym lepikiem na gorąco. Nie trzeba już chyba
dodawać, że papy tradycyjne mogą być układane w zasadzie tylko w
okresie letnim czyli kiedy temperatury zewnętrzne są na tyle
wysokie, że umożliwiają bezproblemowe układanie pap na dachu. W
grupie pap oksydowanych mogą być zarówno papy klejone do podłoża za
pomocą lepiku na gorąco bądź na zimno (P64/1200, W 400/1200,
P333/1100) jak i papy zgrzewalne (HYDROBIT V60 S42H, GLASBIT G200
S42H itd.) Cena tych pap na rynku kształtuje się na poziomie od 2-4
zł za papy klejone lepikiem i od 5-9 zł za papy zgrzewalne.
Gwarancje na tego rodzaju wyroby nie przekraczają 5 lat.
Druga grupa wyrobów papowych to wyroby modyfikowane. Nie wglębiając się w zawiłości składu chemicznego chodzi tutaj o dodanie do asfaltu oksydowanego pewnej ilości modyfikatora - substancji polimerowej (elastomeru SBS, bądż plastomeru APP). Dzięki dodaniu modyfikatora zmieniają się dość zasadniczo właściwości asfaltu. Papy takie są nieporównanie bardziej giętkie w niskich temperaturach. Można je układać na dachach nawet w temperaturze -50oC i z kolei wytrzymują przez 2 godziny oddziaływanie wysokich temperatur rzędu 100oC - nie ma w tym wypadku mowy o ewentualnym ściekaniu asfaltu modyfikowanego z dachu nawet najbardziej nachylonego. Układanie pap modyfikowanych możliwe jest bez mała przez okres całego roku, również w miesiącach zimowych. Asfalt modyfikowany SBS jest elastyczny to znaczy "pamięta" swój kształt i wytrzymuje bardzo znaczne odkształcenia nawet do 1000%. Również papy wykonane z tego asfaltu posiadają podobne cechy i nawet jeśli siły zewnętrzne są na tyle duże, iż spowodują rozerwanie osnowy to fakt ten nie oznacza jednocześnie przerwania ciągłości hydroizolacyjnej papy, czego niestety nie można powiedzieć o papach oksydowanych. Bardzo ważną cechą pap modyfikowanych jest ich bardzo wysoka odporność na czynniki zewnętrzne a w szczególności na promieniowanie UV. Praktycznie wyroby modyfikowane starzeją się w tempie, które do dziś nie zostało precyzyjnie określone. Pierwsze papy modyfikowane SBS ułożono na dachach ok. trzydzieści lat temu we Francji. Przeprowadzone badania tych pap wykazały, że ich stopień starzenia jest na tyle niewielki , że nie wpływa on na walory użytkowe pap i co więcej nie jest konieczne konserwowanie dachów wykonanych w technologii pap modyfikowanych. Te wszyskie zalety pap modyfikowanych niestety kosztują. Najprostsze papy modyfikowane kosztują około 11 zł/m2 , najdroższe ok. 22 zł/m2.
Fot.1 Dach wykonany w technologii pap zgrzewalnych modyfikowanych SBS.
Fot: ICOPAL S.A.
Sama znajomość właściwości asfaltu oksydowanego
i modyfikowanego nie wystarczą aby prawidłowo dobrać odpowiednią
papę. Musimy jeszcze naszą wiedzę wzbogacić o właściwości osnów w
oparciu o które produkowane są papy. Mamy tutaj sporo
możliwości.
W ubiegłych dziesięcioleciach powszechnie stosowanymi osnowami były
osnowy tekturowe. Gramatura najczęściej stosowanych osnów
tekturowych wynosi 333 lub 400 g/m2. Tektura jest produktem
organicznym, składa się z celulozy w związku z tym podlega z czasem
butwieniu i gniciu czyli degradacji biologicznej. Ponadto w wypadku
niedokładnego zaimpregnowania asfaltem chłonie wodę powodując
zfałdowania papy. Rozciągliwość względna pap na osnowie tekturowej
wynosi zalednie 2%. Jest to niestety bardzo niewiele. Jeśli
podłoże, na które chcemy ułożyć naszą papę jest podłożem
niestabilnym wymiarowo to owa niestabilność spowoduje pękanie
osnowy i co za tym idzie całej papy. Co to znaczy, że podłoże jest
niestabilne wymiarowo? Większość konstrukcji dachowych, w tym
przede wszystkim dachy o konstrukcji drewnianej i metalowej
wykazuje pewne ruchy wywoływane przez wiejące wiatry, temperatury
zewnętrze (rozszerzalność liniowa) czy chociażby obciążenie
śniegiem. Również dachy o konstrukcji monolitycznej mogą "pracować"
Stropowe płyty kanałowe źle zamocowane i oparte na wieńcach
żelbetowych mogą "klawiszować" wykazując spore przemieszczenia
pionowe, ściany murowanych budynków posiadających niezbrojone zbyt
wąskie ławy fundamentowe mogą osiadać, powodując spękania
przenoszące się na hydroizolacje poziome ścian i ław
fundamentowych. Te wszystkie niekorzystne zjawiska niestety
dyskwalifikują papy na osnowach, których rozciągliwość względna
jest niewielka. Po prostu zastosowanie tych pap w wyżej
wymienionych przypadkach powoduje spękanie ich powierzchni wywołane
przez przemieszczenia podłoża. Papy na osnowie tekturowej występują
w zasadzie jedynie jako papy do klejenia lepikiem asfaltowym.
Innym rodzajem osnowy jest welon szklany o gramaturze najczęściej
64 lub 100 g/m2. Welon szklany jest, jak sama nazwa wskazuje,
wytworzony z włókien szklanych w związku z tym nie podlega
degradacji biologicznej ani nie jest nasiąkliwy. Niestety jest z
kolei bardzo kruchy i jego rozciągliwość pozostaje na tym samym
poziomie jak osnowy z tektury tzn ok. 2%. Nie zaleca się również
stosowania pap na osnowie z welonu szklanego na dachach w
wielowarstwowych pokryciach w ilościach większych niż jedna warstwa
ze względu na dużą kruchość osnowy. Wytrzymałość pap na osnowie z
welonu szklanego jest porównywalna do wytrzymałości na rozrywanie
pap na tekturze. Papy na welonie szklanym wykonuje się zarówno w
wersji klejonej lepikiem jak i w wersji zgrzewalnej.
Osnową spotykaną dość często jest tkanina szklana. Gramatura
tkaniny szklanej to najczęściej 200 g/m2. Osnowa ta jest około 3
krotnie bardziej wytrzymała na rozciąganie aniżeli osnowy
poprzednio wymienione, niestety rozciągliwość względna dalej
pozostaje na poziomie ok. 2%. Jej duża wytrzymałośc i stabilność
wymiarowa predysponuje ją jako papę do mocowania mechanicznego ,
często jest też spotykana w wersji zgrzewalnej.
Niezaprzeczalnie najbardziej zaawansowanymi osnowami a obecnie i
najczęściej spotykanymi na rynku są włókniny poliestrowe. Mamy tu
do czynienia z całą gamą gramatur: 120, 150, 180, 200, 250 g/m2 -
te są najczęściej spotykane. W chwili obecnej na rynek wchodzą
włókniny z włókien ciągnionych dodatkowo kalandrowane (walcowane).
Oznacza to, że w odróżnieniu od włóknin poliestrowych
"tradycyjnych", nowy typ włóknin przy tej samej gramaturze posiada
o wiele lepsze właściwości mechaniczne, szczególnie w zakresie
wytrzymałości na rozciąganie (do 1200N/5cm) oraz rozciągliwości
względnej (do 60%). Nowy typ włóknin z włókien ciągnionych to
włókniny nowej generacji. Papy wykonywane na tego typu włókninach
posiadają grubszą warstwę asfaltu ponieważ sama włóknina jest
znacznie cieńsza od używanych do tej pory zwykłych włóknin
poliestrowych.
Włóknina poliestrowa ma bardzo istotną właściwość - jej
rozciągliwość względna dochodzi do 60%, (najczęściej deklarowana
przez producentów pap wynosi 40 %). Ta wartość już upoważnia
wykonawców pokryć papowych do stosowania tego materiału również na
dachach niestabilnych wymiarowo (rejony szkód górniczych,
konstrukcje metalowe i narażone na porywy wiatru itd.) Również
wytrzymałość na rozrywanie jest bardzo wysoka i podobnie jak w
przypadku tkaniny szklanej ok. 2-3 krotnie wyższa niż w przypadku
welonu szklanego czy trektury. Papy na osnowie z włókniny
poliestrowej wykonuje się w wersji zgrzewalnej, mocowanej
mechanicznie (wtedy włóknina poliestrowa wzmacniana jest siatką z
włókna szklanego), oraz jako samoprzylepne.
Są oczywiście jeszcze bardziej zaawansowane technologicznie osnowy
(np. kompozyty poliestrowo - szklane) ale te stosuje się właściwie
w papach specjalistycznych.
Fot 2. Dach płaski wykonany w technologii pap modyfikowanych SBS
Fot: ICOPAL S.A.
W tym momencie mamy w zasadzie wszystkie
informacje aby fachowo dobrać najbardziej odpowiednie materiały
papowe. Podczas wyboru, oprócz względów finansowych musimy się
kierować względami praktycznymi :
1. Chcemy kupić papę na doraźne zabezpieczenie obiektów - wybieramy
papy na osnowie tekturowej i z welonu szklanego klejone lepikami
(pakamery, prowizoryczne magazyny, budynki tymczasowe, renowacja
dachów wcześniej krytych tymi właśnie papami).
2. Chcemy zabezpieczyć stare obiekty i "zapomnieć" o dachu -
wybieramy papy modyfikowane zgrzewalne lub mocowane mechanicznie z
gwarancją 10 - 15 lat, których w przyszłości nie potrzebujemy
konserwować.
3. Chcemy zabezpieczyć dach obiektu jednak nie zamierzamy angażować
zbyt dużych pieniędzy a w przyszłości po upływie 8-10 lat liczymy
się z koniecznościa konserwacji dachu - wybieramy papy zgrzewalne
oksydowane.
4. Chcemy wykonać hydroizolację ław i ścian fundamentowych,
posadzek na gruncie - wybieramy papy modyfikowane na włókninie
poliestrowej.
5. Chcemy wykonać nowy dach nad dużym pawilonem handlowym - liczą
się dla nas szybki czas wykonania i niezawodność funkcjonowania w
przyszłości - wybieramy papy modyfikowane SBS do jednowarstwowych
pokryć dachowych mocowane mechanicznie.
Oczywiście sposobów zastosowania pap w obiekcie jest wiele. Kierując się wyżej podanymi zasadmi unikniemy jednak podstawowych błędów.
Za każdym razem warto wszakże skonsultować nasze zamiary dotyczące nabycia pap z przedstawicielami producentów wyrobów papowych. Duże i liczące się firmy tej branży posiadają pracowników - doradców technicznych, którzy służą pomocą. Dostępne są również rozbudowane strony internetowe, na których możemy "zaprojektować" interesujące nas pokrycie dachowe.Tej pomocy możemy również oczekiwać od kierownika budowy czy wreszcie sprzedawcy papy.
Icopal